INFORMACJA O BADANIU – KOLONOSKOPIA
Opis badania i przygotowania do badania
Badanie polega na wprowadzeniu do światła jelita grubego giętkiego, elastycznego aparatu wyposażonego w optykę, umożliwiającą lekarzowi wykonującemu procedurę obejrzenie jego ścian od wewnątrz (co umożliwia stwierdzenie ewentualnych nieprawidłowości – cech zapalenia, krwawienia, obecności guzów, polipów, ciał obcych, uchyłków, nacieku, nadżerek lub owrzodzeń, zwężeń oraz ewentualne pobranie materiału do badania histopatologicznego (mikroskopowego – wycinki), które jest niezbędne do rozpoznania wielu chorób, zwłaszcza niezbędne jest do rozpoznania i rozpoczęcia leczenia nowotworów.
W przypadku stwierdzenia czynnego krwawienia endoskopia umożliwia próbę odnalezienia krwawiącego miejsca oraz wykonanie procedur mających na celu opanowanie krwawienia. W razie nieskuteczności postępowania endoskopowego zwykle konieczny jest pilny zabieg operacyjny – endoskopia jest szansą na jego uniknięcie. W trakcie endoskopii można również przeprowadzić zabieg zniszczenia drobnych zmian naczyniowych, stanowiących potencjalne źródło krwawienia (drobne naczyniaki) oraz usunięcia zmian polipowatych (drobne polipy usuwane są bez specjalnego przygotowania). Także w tym przypadku endoskopia umożliwia uniknięcie zabiegu operacyjnego. Badanie należy do procedur trudnych technicznie, jego wykonanie wymaga przygotowania polegającego na oczyszczeniu jelita – pełna ocena możliwa jest jedynie przy całkowitym opróżnieniu światła jelita z resztek. Istnieją różne metody przygotowania do procedury – najpopularniejsza polega na przyjmowaniu doustnie preparatu powodującego oczyszczenie rozpuszczonego w dużej ilości płynu w przeddzień badań (nie jest przy tym wymagane wykonywanie lewatywy). W okresie przygotowania obowiązuje zakaz przyjmowania pokarmów – można przyjmować jedynie płyny. W trakcie przygotowywania się do badania należy przyjmować wszystkie stale stosowane leki z wyjątkiem leków, które wymagają przyjmowania pokarmów – ze względu na ryzyko wystąpienia spadku poziomu cukru (powstrzymywanie się od pokarmów) zabronione jest przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych w dniu przygotowania do badania i przed badaniem.
W każdym przypadku chorego na cukrzycę sposób przygotowania do badania i ewentualne dawki leków należy uzgodnić z lekarzem prowadzącym. Aparat wprowadza się poprzez odbyt do światła jelita grubego po uprzednim znieczuleniu kanału odbytu lekiem w żelu (lignokaina). W trakcie badania zwykle odczuwalne jest uczucie wzdęcia (w czasie badania przez aparat wprowadzane jest do jelita powietrze), może wystąpić odczyn bólowy, zwykle związany z napięciem ściany jelita lub jego skurczem (szczególnie przy problemach technicznych – zrostach pooperacyjnych, uchyłkowatości jelita). W przypadku utrzymywania się intensywnego odczynu bólowego badanie ulega przerwaniu (w każdym momencie wykonywania badania istnieje możliwość zgłaszania na bieżąco wszelkich występujących dolegliwości lekarzowi wykonującemu badanie – istnieje możliwość podania w czasie badania leków silnych przeciwbólowych, narkotycznych i sedatywnych, aż do pełnej narkozy, choć zwykle nie jest to potrzebne). Pobieranie wycinków, usuwanie zmian naczyniowych oraz polipów jest całkowicie bezbolesne i w większości wypadków w ogóle nieodczuwalne przez pacjenta.
Przygotowanie pacjenta do kolonoskopii w warunkach ambulatoryjnych
- 3 dni przed badaniem nie należy jeść owoców zawierających pestki np. kiwi, truskawki, winogrona, pomidory oraz nasion siemienia lnianego, maku, sezamu czy pieczywa zawierającego ziarna. Pestki, nasiona i ziarna dłużej zalegają w jelicie utrudniając przygotowanie do badania. Poza tym dieta nie wymaga zmian.
- W przeddzień badania należy spożyć lekkostrawne śniadanie. Można pić w dowolnej ilości herbatę, kawę bez fusów-czarną lub z mlekiem, klarowne napoje jak, sok, kompot czy niegazowaną wodę. Można zjeść pieczywo bez ziaren masłem, wędliną, jajko na twardo.
- W porze obiadowej można wypić przecedzony bulion, zupę krem itp. Obiad można zjeść do godziny 15. Po tej godzinie nie należy już nic jeść, ale można dodatkowo pić wodę, herbatę, soki, kompoty i można ssać landrynki.
- O godz.18 należy zacząć pić pierwszą porcję 2 litry preparatu Fortrans z prędkością 1 szklanka na 15 minut. Jedną saszetkę Fortransu należy rozpuścić w jednym litrze niegazowanej wody. Ze względu na mdły smak można dodać do preparatu cytrynę czy schłodzić go w lodówce. Razem z preparatem należy przyjąć 3 kapsułki Espumisanu.
- W dniu badania rano należy wypić 2 litry preparatu z prędkością 1 szklanka na 15 minut. Tak aby zakończyć picie około 3-4 godzin przed planowaną kolonoskopią. Razem z preparatem należy przyjąć trzy kapsułki espumisanu.
- Po badaniu można wrócić do normalnej diety.
Właściwe przygotowanie do badania ma ogromne znaczenie. Ułatwia wykonanie badania i powoduje, że jest mniej bolesne, ułatwia odnajdywanie zmian patologicznych, wydłuża czas do kontrolnej kolonoskopii oraz zmniejsza ilość powikłań wiązanych z badaniem.
- Na badanie należy przyjść z osobą towarzyszącą,
- Zmyć makijaż z twarzy,
- Zmyć lakier z paznokci,
- Zdjąć biżuterię.
- Zdjąć tipsy.
Postępowanie po badaniu
W przypadku stosowania w trakcie endoskopii znieczulenia obowiązuje konieczność zachowania szczególnej ostrożności przez okres 24 godzin od badania (zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługi potencjalnie niebezpiecznych urządzeń, zakaz podejmowania istotnych decyzji), przez okres 2 godzin po znieczuleniu należy powstrzymać się od jedzenia i picia. W tym wypadku jeśli pacjent nie pozostaje na obserwacji w szpitalu, konieczna jest opieka osoby drugiej przy powrocie do domu.
W przypadku wystąpienia w ciągu kilku godzin od badania silnych dolegliwości bólowych jamy brzusznej, pojawienie się czarnego albo intensywnie zabarwionego krwią stolca lub masywnego, nie ustępującego wzdęcia należy bezzwłocznie poinformować o tym fakcie lekarza dyżurnego, zaś w przypadku pacjentów przebywających poza szpitalem zasięgnąć porady swojego lekarza a w razie jego niedostępności lekarza Pomocy Doraźnej.
